Endometriose

Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoeder groeit, bijvoorbeeld op de eierstokken, eileiders, of andere organen in de buik. Dit weefsel gedraagt zich tijdens de menstruatiecyclus net als normaal baarmoederslijmvlies: het wordt dikker en breekt af, maar kan niet uit het lichaam verdwijnen zoals bij een normale menstruatie. Hierdoor ontstaan ontstekingen, littekens en soms cysten. Vrouwen met endometriose kunnen last hebben van klachten zoals heftige menstruatiepijn, pijn tijdens seks, of problemen bij het zwanger worden. De exacte oorzaak van endometriose is niet bekend, en het kan moeilijk te diagnosticeren zijn. Behandelingen variëren van pijnstillers en hormoontherapie tot operaties, afhankelijk van de ernst van de klachten.

Algemeen

Endometriose is een complexe en vaak pijnlijke aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoeder groeit. Het ontstaan en de groei van endometrioseweefsel is oestrogeen-afhankelijk en daarom komt endometriose voornamelijk voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. De exacte oorzaak van endometriose is nog niet volledig begrepen.

Een belangrijke theorie suggereert dat endometriose ontstaat door retrograde menstruatie, waarbij menstruatiebloed via de eileiders terugvloeit in de buikholte in plaats van uit het lichaam te worden uitgescheiden. Andere hypothesen stellen dat endometriose kan ontstaan uit celtransformatie of zelfs door de verspreiding van endometriale cellen via de bloed- of lymfevaten.

Klachten variëren van pijnlijke menstruaties (dysmenorroe), chronische bekkenpijn, tot vruchtbaarheidsproblemen. De ernst van de klachten komt niet overeen met de mate van pijn die een vrouw ervaart. De pijn en klachten hangen veelal samen met de locatie waar endometriose optreedt.

Omdat de symptomen sterk kunnen variëren, wordt endometriose vaak laat of moeilijk gediagnosticeerd. Het duurt in Nederland gemiddeld 7 (!) jaar voordat de diagnose endometriose gesteld wordt. Daardoor kan endometriose onnodig veel schade aanrichten en de kans op een zwangerschap fors verminderen.

Klachten

Endometriose is te herkennen aan de volgende klachten:

  • Pijnlijke menstruaties: Vaak de meest voorkomende klacht, waarbij de pijn sterker is dan bij normale menstruaties.
  • Chronische bekkenpijn: Pijn die kan variëren van mild tot ernstig en die niet noodzakelijkerwijs alleen tijdens de menstruatie voorkomt.
  • Pijn tijdens of na seks: Veel vrouwen met endometriose ervaren pijn tijdens of na geslachtsgemeenschap.
  • Pijn bij het urineren of ontlasten: Vooral tijdens de menstruatie kan deze pijn optreden.
  • Onregelmatige menstruatie: Bijvoorbeeld hevige bloeding of bloedingen tussen de menstruaties door.
  • Vermoeidheid: Veel vrouwen met endometriose voelen zich vaak moe en uitgeput.
  • Problemen met vruchtbaarheid: Endometriose kan invloed hebben op de vruchtbaarheid, hoewel niet alle vrouwen met endometriose problemen hebben met zwanger worden.
  • Andere symptomen: Dit kunnen buikpijn, diarree, constipatie, en rugpijn zijn, hoewel deze minder vaak voorkomen en niet altijd direct met endometriose te maken hebben.

Adenomyose

Adenomyose is een aandoening waarbij het endometriale weefsel (weefsel dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt) zich in de spierwand van de baarmoeder (het myometrium) bevindt. Dit kan leiden tot een vergrote baarmoeder en pijnlijke symptomen en kan een negatieve invloed hebben op uw vruchtbaarheid.

Uw ervaren gynaecoloog van Vera Medical Center kan een gynaecologisch onderzoek uitvoeren om te bepalen of u adenomyose of endometriose heeft.  

Diagnose

De diagnose van endometriose omvat doorgaans de volgende stappen:

  • Medische Geschiedenis en Symptoomanalyse: De arts bespreekt uw symptomen, menstruatiecyclus, en pijnpatronen.
  • Lichamelijk Onderzoek: Een bekkenonderzoek kan helpen bij het identificeren van pijnpunten of abnormale massa’s.
  • Beeldvorming:
    • Echografie: Kan endometriale cysten (endometriomen) of endometriose haarden zichtbaar maken. Bij aanwezigheid van bepaalde kenmerken van de baarmoederspier en baarmoederslijmvlees kan adenomyose gediagnosticeerd worden.
    • MRI: Geeft gedetailleerd beeld van de locatie en omvang van endometriale weefsels.
  • Laparoscopie: Een chirurgische procedure waarbij een camera via kleine incisies in de buik wordt ingebracht om endometriale weefsels te visualiseren en biopsies te nemen voor bevestiging.
  • Biopsie: Onderzoek van weefselmonsters om de aanwezigheid van endometriaal weefsel te bevestigen.
  • Extra hulpmiddel: Momenteel zijn er revolutionaire ontwikkelingen waarbij middels nieuwe apparatuur de diagnose endometriose sneller gesteld of juist uitgesloten kan worden. De resultaten zijn veelbelovend en kunnen uw gynaecoloog een extra hulpmiddel bieden om endometriose sneller op te sporen om uw klachten te kunnen behandelen.


Endometriose kan soms moeilijk te diagnosticeren zijn, vooral als symptomen mild zijn. Een combinatie van deze methoden helpt bij het stellen van een accurate diagnose.

Behandeling

  • Pijnstillers:
    • Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac Verminderen ontsteking en verlichten pijn.
    • Hormonale Therapieën:
      • Anticonceptiepillen: Bevatten oestrogeen en progestageen, verminderen de menstruatie en helpen de groei van endometriaal weefsel te vertragen.
      • Progestagenen: Verlagen de oestrogeenspiegels en verminderen de menstruatie. Progesteronpreparaten zorgen ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet wordt gestimuleerd, waardoor de menstruatie wegblijft. De tabletten moeten elke dag ingenomen worden. Ongeveer een derde van de vrouwen heeft bij de progesteronpreparaten geen bloedverlies meer, een derde heeft af en toe bloedverlies (doorbraakbloedingen), maar vaak minder dan eerst. De bijwerkingen zijn gering, maar soms komen het vasthouden van vocht, een vettige huid of depressieve gevoelens voor. Progestagenen kunnen in verschillende vormen gebruikt worden: oraal, als een driemaandelijkse injectie of als een levonorgestrel-afgevend spiraaltje. Verschillende soorten progestagenen zijn dienogest, dydrogesteron, lynestrenol, medroxyprogesteron, norethisteron.
      • GnRH-agonisten: Verminderen de productie van oestrogeen door de eierstokken te onderdrukken, wat de groei van endometriaal weefsel vermindert. Daardoor wordt geen baarmoederslijmvlies meer aangemaakt, zodat er geen bloedverlies meer optreedt.
      • GnRH-antagonisten: Blokkeren direct de afgifte van hormonen die oestrogeenproductie stimuleren.
    • Aromatase-inhibitoren: Aromataseremmers stoppen een enzym (aromatase) dat nodig is voor de productie van oestrogenen in verscheidene cellen van het lichaam. Het resultaat is een zeer laag niveau van oestrogenen, wat kan helpen bij de behandeling van endometriose. Deze medicatie werd al lang gebruikt bij andere aandoeningen, maar werd nog niet goed bestudeerd in endometriose.

Diep Infiltrerende Endometriose (DIE)

Diep Infiltrerende Endometriose (DIE) is een ernstige vorm van endometriose waarbij endometriumachtige weefsel zich dieper in de bekkenstructuren nestelt, zoals de eierstokken, eileiders, de blaas of de urineleiders. Ook rond om en op de aanhechtingen van de baarmoeder kunnen deze endometriose haarden gevonden worden. Deze aandoening kan leiden tot chronische pijn, zware menstruaties, vruchtbaarheidsproblemen, maar ook bijvoorbeeld schade aan de nieren of darmen.

Meer informatie en handige links:

Blijf niet lopen met klachten en ga in gesprek met ons. Samen kijken we naar een passende behandeling.