Afwijkend uitstrijkje en vulvaklachten

Zowel een afwijkend uitstrijkje als ook afwijkingen van de schaamlippen kunnen soms lang onopgemerkt blijven. Het is belangrijk als u een oproep voor het BVO (bevolkingsonderzoek) krijgt daaraan deel te nemen. Dat kan een zelftest zijn of een uitstrijkje bij de huisarts.

Verschillende klachten waarbij wij helpen

Afwijkend uitstrijkje

Bij een uitstrijkje neemt de arts of assistent cellen weg uit het slijmvlies van de baarmoederhals. Dat is ook Pap-test of cervicale uitstrijk genoemd. Een Griekse arts Papanicolaou ontdekte in 1928 per toeval dat op deze wijze kwaadaardige cellen konden worden opgespoord. Pap is een afkorting van zijn naam. Bij het uitstrijkje wordt gekeken of in het slijmvlies van uw baarmoederhals veranderde cellen en het humaan papillomavirus (HPV) zitten. Zo kunt u laten onderzoeken of u een voorstadium van baarmoederhalskanker heeft.

Een afwijkend uitstrijkje kan zorgen baren, maar het is belangrijk om te begrijpen wat dit betekent en wat de volgende stappen zijn.

De meeste afwijkende uitstrijkjes worden gevonden bij vrouwen tussen 25 en 35 jaar, hoewel het ook op latere leeftijd kan voorkomen.

U kunt een afwijkend uitstrijkje hebben als uitslag van het bevolkingsonderzoek (BVO) baarmoederhalskanker, of als uw huisarts dat afneemt voor diagnostiek van uw klachten zoals bijvoorbeeld:

  • contactbloedingen (bloedingen tijdens of vlak na seks)
  • bloedingen na de overgang (als u meer dan 1 jaar niet ongesteld bent geweest)
  • bloedingen tussen 2 menstruatieperiodes in
  • ongewone afscheiding uit uw vagina.


Bij het Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt eerst gekeken of u HPV (humaan papillomavirus) heeft. Als er HPV is gevonden, dan worden ook de afgenomen cellen onderzocht, dat heet een uitstrijkje.

HPV (humaan papillomavirus)

Humaan papillomavirus is de veroorzaker van CIN (voorstadia van baarmoederhalskanker). Vrijwel alle mannen en vrouwen worden in hun leven een keer besmet met HPV. Er zijn meer dan 170 verschillende types bekent, waarvan er 40 de genitale gebied kunnen infecteren. Elk type heeft een eigen nummer. Zes types zijn geïdentificeerd als mogelijk hoog risico (hrHPV). Een infectie met hrHPV 16 en 18 is het meest risicovol. Het lichaam van de meeste vrouwen ruimt een infectie met HPV na een tot twee jaar uit zichzelf op. Bij 20% van de vrouwen blijft de infectie langer bestaan, zij lopen het risico CIN te ontwikkelen.

HPV-vaccinatie

In Nederland is er een preventieve hrHPV-vaccinatie mogelijk voor meisjes en jongens in het jaar dat zij 10 worden en is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Tot het 18e levensjaar is dit gratis. Iedereen van 18 jaar en ouder kan zich ook laten vaccineren tegen HPV, en betaalt de vaccinaties dan zelf. De HPV-vaccinatie bevat onschadelijk gemaakte delen van de HPV-typen 16 en 18. U kunt er geen HPV van krijgen. Als u na de vaccinatie besmet raakt met de HPV-typen 16 en 18, herkent uw lichaam het virus en ruimt het op. Zo kan het virus de gezonde cellen niet beschadigen. De kans op baarmoederhalskanker is na HPV-vaccinatie 87% kleiner. Omdat het vaccin niet 100% beschermt, is het nog steeds belangrijk om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek (BVO) baarmoederhalskanker.

Als bij u afwijkende cellen zijn gevonden en een lisexcisie is gepland, kunt u na deze ingreep ook een HPV-vaccinatie overwegen. U kunt dit met de gynaecoloog van Vera Medical Center bespreken.

Volgende stappen na een afwijkend uitstrijkje

Na een afwijkend uitstrijkje zal uw gynaecoloog van Vera Medical Center doorgaans verdere tests en onderzoeken aanbevelen om de aard van de afwijkingen te bepalen. Dit kan een herhaald uitstrijkje, een HPV-test, of een Kolposcopie met biopten omvatten.

Kolposcopie
Kolposcopie is een gedetailleerd onderzoek van de baarmoederhals met een speciale microscoop/vergrootglas.

De verdere behandeling zal gebaseerd zijn op de resultaten van deze vervolgonderzoeken en de graad van dysplasie die is vastgesteld.

CIN (Cervicale Intra-Epitheliale Neoplasie)

De afwijkende uitslag van het baarmoederhalsonderzoek (biopt) door de gynaecoloog wordt uitgedrukt in CIN. CIN kan ontstaan door aanwezigheid van HPV. Dat is meestal op de overgang tussen twee soorten epitheel (soort cellen) op de baarmoedermond. Er zijn verschillende stadia van dysplasie op de baarmoederhals. De stadia van CIN zijn als volgt:

  • CIN 1 (Geringe Dysplasie):
    Omschrijving: Dit is de mildste vorm van dysplasie waarbij slechts een klein deel van de cellen op de baarmoederhals afwijkend is. Vaak is CIN 1 een gevolg van een HPV-infectie en kan het in veel gevallen vanzelf verdwijnen zonder behandeling.
    Behandeling: Regelmatige controle met uitstrijkje en Kolposcopie met biopten zijn meestal voldoende om te zien of de afwijkingen verdwijnen of verergeren.
  • CIN 2 (Matige Dysplasie):
    Omschrijving: Hier zijn meer cellen op de baarmoederhals afwijkend. CIN 2 is ernstiger dan CIN 1, maar ook deze afwijkende cellen kunnen vanzelf verdwijnen.
    De gynaecoloog kan een advies geven om af te wachten of te behandelen. Hierbij houdt zij/hij rekening met uw leeftijd en of u nog een kinderwens heeft. De beslissing neemt u dan zelf.
    Behandeling: De behandeling is in principe gelijk aan CIN 1
  • CIN 3 (Ernstige Dysplasie):
    Omschrijving: Dit is de meest ernstige vorm van dysplasie en kan als voorstadium van baarmoederhalskanker worden beschouwd.
    Behandeling: Meestal wordt een ingreep aanbevolen om het afwijkende weefsel te verwijderen. Dit kan onder meer worden gedaan door een lisexcisie.
 

Alternatief voor Lisexcisie

Medicamenteuze behandeling met imiquimod crème voor vrouwen met CIN 3 of persisterende CIN 2.

Dit is een alternatieve behandeling voor vrouwen die een lisexcisie wensen te voorkomen. De vaginale behandeling met imiquimod crème duurt 16 weken en moet 3 keer per week toegepast worden. De crème tast pessaria en condooms aan, dus deze zijn dan niet geschikt als anticonceptie.

Deze behandeling kan bijwerkingen zoals hoofdpijn, spierpijn, koorts, vermoeidheid, toename van vaginale afscheiding en irritatie van de schaamlippen veroorzaken en kan niet tijdens de zwangerschap toegepast worden. Het is mogelijk dat deze bijwerkingen gedurende de hele periode van 16 weken optreden, goede begeleiding is dus noodzakelijk.

Met uw gynaecoloog van Vera Medical Center kunt u voor- en nadelen van lisexcisie en vaginale behandeling met crème bespreken.

Vulvaklachten

Vulvaklachten zijn symptomen die betrekking hebben op schaamlippen, en kunnen variëren van lichte irritatie tot ernstige pijn. Ze kunnen invloed hebben op het dagelijks leven en de kwaliteit van leven van de betrokken persoon.

Oorzaken

  • Oorzaken van vulvaklachten kunnen divers zijn en omvatten:
    • Vaginale schimmelinfecties (candida): Dit kan jeuk, roodheid en een dikke, witte afscheiding veroorzaken. Als er afwijkende vaginale afscheiding is, dan dient dit tezamen behandeld te worden.
    • Bacteriële vaginose: Een onbalans in de vaginale flora kan leiden tot een stroperige, grijze afscheiding met een sterke geur.
    • Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s): Zoals gonorroe of chlamydia, kunnen soms ook vulvaklachten veroorzaken.
    • Allergieën en irritaties: Voor bijvoorbeeld wasmiddelen, geurige producten of latex.
    • Irritatie door persoonlijke verzorgingsproducten: Zoals douches, vaginale sprays of bepaalde menstruatieproducten.
    • Hormonale veranderingen en vaginale atrofien: Dit kan optreden na de menopauze of door hormonale veranderingen, en kan leiden tot droogheid en irritatie.
    • Zwangerschap en borstvoeding: Kan ook veranderingen en irritaties veroorzaken door hormonale schommelingen.
    • Huidziekten: Lichen sclerosus: Een aandoening die de huid van de vulva verhardt en dunner maakt, wat kan leiden tot jeuk en pijn.
    • Lichen planus: Een andere aandoening die ontstekingen en jeuk kan veroorzaken.
    • Trauma of letsel: Overmatige wrijving of druk door bijvoorbeeld strakke kleding of intensieve seksuele activiteit.
    • Slechte hygiëne of overmatige reiniging: Dit kan de huid van de vulva irriteren.
    • Psychosomatische oorzaken: Stress of angst kan soms bijdragen aan het ervaren van vulvaklachten. Vulvaklachten kunnen op elke leeftijd voorkomen en de frequentie kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak

Diagnose

De diagnose van vulvaklachten begint meestal met een uitgebreid gesprek met de arts over de symptomen, medische voorgeschiedenis en eventuele triggers. Dit wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek van de vulva. In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn, zoals:

  • Bacteriële kweek of schimmelkweek: Om infecties op te sporen.
  • Biopsie: Een klein stukje weefsel wordt verwijderd om onder de microscoop te onderzoeken, vooral bij aanhoudende of onduidelijke klachten.
  • Allergietesten: Bij vermoeden van een allergische reactie.

Behandeling

  • De behandeling van vulvaklachten hangt af van de oorzaak:

    • Infecties: worden behandeld met antischimmelcrèmes, antibiotica of antivirale middelen.
    • Huidziekten: Huidproblemen zoals lichen sclerosus of eczeem kunnen worden behandeld met corticosteroïden of andere lokale behandelingen.
    • Hormonale therapie: Voor klachten die samenhangen met de menopauze kan oestrogeencrème voorgeschreven worden.
    • Zelfzorg en hygiëne: Aanpassingen in hygiënegewoonten, het vermijden van irriterende stoffen en het dragen van katoenen ondergoed kunnen ook helpen om klachten te verminderen.


Een juiste diagnose en behandeling kunnen vulvaklachten effectief verlichten, bespreek met uw gynaecoloog van Vera Medical Center wat in uw geval de beste behandeling van uw klachten is.

Lichen Sclerosus

Lichen sclerosus is een chronische huidaandoening die vooral de huid van de geslachtsdelen en anus aantast, maar het kan ook elders op het lichaam voorkomen. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met name rond en na de menopauze, maar kan ook bij mannen en kinderen voorkomen.

Symptomen

  • Jeuk: Vaak het eerste en meest voorkomende symptoom. Het kan intens en aanhoudend zijn.
  • Pijn: Vooral tijdens het urineren, vrijen of zitten.
  • Huidveranderingen: Witte, glanzende, en verhardde plekken op de vulva. De huid kan dunner worden en kwetsbaarder.
  • Scheurtjes en zweren: In ernstige gevallen kunnen er scheurtjes of zweren op de huid ontstaan.

Oorzaken

De precieze oorzaak van lichen sclerosus is onbekend, maar er zijn verschillende factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van de aandoening:

  • Auto-immuunreactie: Sommige experts denken dat lichen sclerosus een auto-immuunziekte kan zijn waarbij het immuunsysteem de eigen huid aanvalt.
  • Genetische aanleg: Er kan een erfelijke component zijn, hoewel dit niet volledig is bewezen.
  • Hormonale factoren: Er is gesuggereerd dat hormonale veranderingen een rol kunnen spelen, maar dit is niet definitief bevestigd.

Diagnose

De diagnose van lichen sclerosus wordt meestal gesteld op basis van:

  • Klinisch Onderzoek: Uw gynaecoloog zal de huidinspectie uitvoeren en de symptomen evalueren.
  • Biopsie: In sommige gevallen kan een huidbiopsie nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Hierbij wordt een klein stukje huid verwijderd en onderzocht onder de microscoop.

Behandeling

Er is geen genezing voor lichen sclerosus, maar de aandoening kan meestal goed worden beheerd met de juiste behandeling:

  • Topische Steroïden: De belangrijkste behandeling is het gebruik van krachtige corticosteroïdzalven of -crèmes om ontsteking en jeuk te verminderen.
  • Huidverzorging: Het gebruik van milde, ongeparfumeerde producten en het vermijden van irriterende stoffen kan helpen.
  • Pijnbeheersing: Pijnstillers of lokale anesthetica kunnen worden voorgeschreven om pijn te verlichten.
  • Regelmatige Controle: Omdat lichen sclerosus kan leiden tot een verhoogd risico op huidkanker in de aangetaste gebieden, zijn regelmatige controles door uw gynaecoloog belangrijk.

Meer informatie en handige links

Bartholinische cyste

Dat is een cyste die kan rechts of links in de vagina ingang voorkomen. Een Bartholinische cyste ontstaat wanneer de afvoer van een Bartholin-klier in de vaginawand wordt geblokkeerd, waardoor zich vocht ophoopt en een zwelling ontstaat. Deze klieren bevinden zich aan beide zijden van de vaginale opening en produceren vocht dat helpt bij de gemeenschap.

Klachten

Een kleine Bartholin-cyste veroorzaakt geen symptomen en wordt soms toevallig ontdekt. Als de cyste groter wordt, kan er echter pijn, zwelling en ongemak ontstaan, vooral bij lopen, fietsen, zitten of geslachtsgemeenschap. Als de cyste geïnfecteerd raakt, kan zich een abces vormen, wat gepaard gaat met hevige pijn, roodheid, zwelling en soms koorts.

Diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld door een lichamelijk onderzoek, waarbij de arts de cyste kan zien en voelen.

Behandeling

Behandeling is niet altijd nodig bij asymptomatische (zonder klachten) cysten. Als er klachten zijn, kan de arts de cyste draineren. Dit kan soms spontaan gebeuren, maar ook door middel van een kleine ingreep waarbij een incisie wordt gemaakt en een katheter wordt ingebracht. Deze ingreep kan onder plaatselijke verdoving gedaan worden bij Vera Medical Center. Bij een terugkerende cyste kan een marsupialisatie (het open houden van de cyste) worden uitgevoerd.

Genitale wratten (Condylomen)

Condylomen (ook bekend als genitale wratten) zijn een seksueel overdraagbare infectie (SOA) veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Deze wratten verschijnen meestal in of rond de geslachtsdelen, anus, en kunnen variëren in grootte en vorm. Ze kunnen vlak of verheven zijn en soms samen een bloemkoolachtige structuur vormen.

Klachten

De klachten van condylomen verschillen per persoon. Sommigen merken geen symptomen, terwijl anderen last hebben van jeuk, irritatie, pijn tijdens het plassen of seks, of zichtbare wratten. Hoewel de wratten meestal goedaardig zijn, kunnen ze soms hinderlijk en esthetisch storend zijn.

Diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek door een arts. Soms kan een biopt van de wratten worden genomen voor verder onderzoek, vooral als de diagnose niet helemaal duidelijk is.

Behandeling

Condylomen kunnen vanzelf verdwijnen, maar behandeling kan nodig zijn om symptomen te verlichten of om de wratten te verwijderen. Behandelopties zijn onder andere lokale crèmes, bevriezing (cryotherapie), lasertherapie of chirurgische verwijdering. Het is ook belangrijk om onderliggende HPV-infecties te beheersen. Hoewel de wratten behandeld kunnen worden, blijft het virus zelf vaak latent aanwezig in het lichaam.
Preventie kan door vaccinatie tegen HPV en veilige seks.

Blijf niet lopen met klachten en ga in gesprek met ons. Samen kijken we naar een passende behandeling.